نقش عکاسی در هنر زمینی
در هنر زمینی عکس ها تنها شاهدان آثار بوده و به اندازه ی آن ها اهمیت می یابند. هدف از نگارش این مقاله پرداختن به نقش عکس در آثار هنرمندان هنر زمینی و اثبات اهمیت آشنایی زدایی و بیگانه سازی در ذات این شاخه ی هنری است. پرسشی که مطرح می شود این است که عکس و بیگانه سازی در هنر زمینی چه نقشی داشته اند؟
از یافته های این پژوهش می توان به مواردی چون: بزرگی آثار، میرا بودن آنها، اجرای آثار در فضای خارج از گالری ها و قرار گرفتن آن ها در محیط طبیعی اشاره کرد. همچنین نتیجه ای که از آثار مطروحه حاصل می شود: اهمیت “نقش عکس” به منظور بقای اثر و “ضرورت ساختار شکنی به منظور بیگانه سازی” با روش هایی چون شکل گیری ابهام در معنی اثر، از میان بردن عادت های دیداری، تغییر در اندازه ی آثار، اجرای اثر هنری خارج از گالری، دگرگون کردن ماده ی اثر هنری و ادغام آن در محیط، و. . . می باشد.
هنــر زمینــی یــا خاکی یکــی از گرایشهــای هنر مفهومی اســت، کــه از اواخــر دهــه ۱۹۶۰ و اوایــل دهــه ۱۹۷۰ ،در آمریــکا پدیــدار شــد و هــدف از آن، تأ کیــد بــر وحــدت هنــر و طبیعــت بــود.کســانی چــون رابرت اسمیتســن، به مدد تجهیزات خا ک برداری، دســت به تغییر و جابه جایی در چشماندازهای طبیعی زدند و آثاری در مقیاس بزرگ بــه وجــود آورنــد که فقط به وســیله عکــس و فیلم قابل ارائــه بودند. در ایــن گرایش – چون دیگر گرایشهای کانســپچوآل آرت-، ایدهی هنرمند بیش از محصول کار او اهمیت دارد )
همان طور که در تعاریف اشــاره شــد، هنر زمینی هنری اســت که در محیــط طبیعــی اجرا شــده، و بــه دلیل اســتفاده از مــواد و عناصر طبیعــی، عمــر اثــر کوتاه بوده و در طبیعت نیــز از بین میرود. از آنجا کــه در هنــر زمینی، همه ی عناصر و مواد از خود طبیعت به کار گرفته میشــود، لذا یکی از مشــخصه های این آثار، ناپایداری آنها اســت؛ از این رو تنها راه ماندگاری و نمایش آثار با اســتفاده از دوربین عکاســی اســت.
عکــس بــا دارا بــودن ویژ گــی نمایــش واقعیــت، به پایــداری و ماندگاری اثر کمک میکند. ا گــر چه در ابتدای اختراع دوربین عکاســی، همیــن ویژ گی ممتاز ثبــت واقعیــت و مکانیکــی بــودن دوربیــن، حربــه ای بــرای مخالفان این رشــته به شــمار میرفت تــا از آن برای جنبــه ی غیرهنری عکس و جداکردنــش از ســایر رشــته های هنری، اســتفاده شــود، اما همین ویژ گــی، یکی از اصلی ترین دلیل اســتفاده هنرمنــدان هنر زمینی در کار است.
“بر خلاف قرن نوزدهم، که تمایل و سعی عکاسی همیشه بر آن بود تا هنر بودن خود را ثابت کند، در قرن بیســتم این هنر بود که از منطق عکاسی استفاده می برد اخیرا توجه بســیاری به رســانه ی عکاســی معطوف شده اســت. تمامی این زمینه های جدید غالبا با شکل های متنوعی از چیدمان هنر محیطی نیز مرتبط هســتند.
امــروز نظریه پردازان هنر درباره ی آن شــرایط چیــزی گفتگــو میکننــد کــه زمانــی روزالیند کــراوس آن را شرایط پسارســانه ً هنرهای تجســمی خواند. مفهوم این تلقی جدید آن اســت کــه دیگر نــه تنها رســانه برتــری وجود نــدارد، بلکه اصــولا نوع رســانه و یــا ابزاری که بــرای بیان هنری بکار گرفته میشــود، چندان حائز اهمیت نیست”وجود شــباهت در آثار هنری، موجب یکنواختی شده و از دقت و توجــه ما در نگریســتن بــه محیط و آثار هنری میکاهــد. “بودلر، چند دهــه پیــش از فرمالیســتها گفتــه بــود: زیبایــی همواره شــگفت آور است”.
او پس از نمایش آثار هنری شرق دور در پاریس به سال ۱۸۸۵ گفته بود که راز هنر، یافتن زبانی است” شخصی”، ناآشنا و به شدت فردی و درونی. شکلوفســکی در مورد این راز بســیار ســاده و روشــن بحــث کــرده اســت. او مینویســد در زندگی هــر روزه ی مــا، همه چیز متعارف و آشنا میشوند، و منش خودکار مییابند. چون تازگی خود را از دست داده اند، و ما به آنها عادت کرده ایم.
صدای امواج دریا به گوش ساحل نشینان نمیرسد، شگرد هنری، همین آشنایی زدایی اســت، یعنی دشوارکردن ادرا ک بیان. کارکرد زیبایی شناسانه، یعنی قالب هــای بیانــی را دشــوار کردن. به گفته ی مشــهور شکلوفســکی، “هــدف” افــزودن بــه مدت زمان ادرا ک حســی اســت، چون فراشــد ادرا ک حسی، در خود هدف و غایت زیبایی شناسی است، پس باید ِ طولانی و دشــوار شــود.در هنر خود ِ موضوع اهمیتــی ندارد ، نکته ای مهــم، تجربــه ی ” هنری بودن” موضوع اســت ، بیان هنری، یا هنری کردن مهم است و نه آنچه به بیان در می آید . هر هنرمندی، دانسته و نادانســته، شــگردهای آشــنایی زدایی را به کار میگیرد .
هنرمنــدان هنــر زمینــی، بــا شکســتن قواعــد از پیــش تعریــف شــده در هنــر و بــه و جود آوردن شــکل تازه ای از آن همچــون: اجرای آثــار در محیطی طبیعی و بزرگ کــردن اندازه آثار هنری به بیگانه سازی دست زده و تعریف جدیدی از هنر و زیبایی ارائه کردند.
