معرفی پرچمداران عکاسی مدرن (بخش آخر)
رهیافت عکاسی از دورۀ تصویرگری وروایت پردازی نقاشانه و تبدیل این پدیده ازنگاه ابزاری به یک هنر مستقل مرهون تلاش و ذکاوت گروهی از عکاسان اندیشمند بوده است جنبش پیکـتوریالیسم کمک های شایانی به این امر کرده است.در این جنبش پیکـتوریالیسم ماهیت زیباشناختی عکاسی گسترش و بسط پیدا کرد و همین امر باعث ارتقاء عکاسی به تفکر مدرن و بالا بردن آگاهی و توجه به خصائص رسانه ای آن گردید. آغاز مدرنیسم در عکاسی با تشکیل گروه عکاسان جدایــی طلب در سال ۱۹۰۲اتفاق افتاد.
ادوارد استایکن به عنوان یکی از بنیان گذاران این گروه با بهره مندی از استعدادها و مهارت های متعدد در زمینه های مختلف هنرهمچون نقاشی، عکاسی، مدیریت گالری ها و موزه داری کمک شایانی به شکل گیری جریانات مدرن عکاسی کرده است. او از طریق برپایــی نمایشگاههای متعدد، چاپ و انتشار مقالات مجلات و کـتب عکاسی و همچنین ارتباط مستمر با دیگر هنرمندان تجسمی به یکی از چهره های ماندگار در تاریخ عکاسی بدل گشته است.
ادوارد استایکن در سال ۱۸۷۹در شهر بی وانژدر کشور لوکزامبورگ دیده به جهان گشود. وی زمانی که تنها دو سال داشت به شهر شیکاگو در ایالات متحده مهاجرت کرد و تا ده سالگی درآنجا ساکن بود و تحصیلات ابتدایــی را در این شهر گذراند.
در سال ۱۸۸۹به شهر میلواکی رفته و در سال ۱۸۹۴در پانزده سالگی که نوجوانی جستجوگر و کنجکاو و پرانرژی بود برای تحصیل در مدرسه هنرهای زیبای میلواکی ثبت نام میکند. به هنگام تحصیل علاوه بر دروس مدرسه هنرها و پس از آموختن طراحی، نقاشی را به صورت خود آموخته و شخصی دنبال میکند.
یکسال بعد با خرید یک دستگاه دوربین عکاسی جعبه ای کداک که فاقد ادوات کنترل وضوح بود با عکاسی آشنا می گردد. استایکن بعد از گذراندن یک دوره تحصیل چهارساله به طور کامل بر فنون لیتوگرافی مسلط میشود و در همان ایام تحصیل یک دوربین فانوسی کاملا حرفه ای با امکان استفاده از شیشه های حساس در قطع ۴×۵اینچ خریده و شروع به عکاسی در سبک و سیاق نقاشان تصویرگرا مینماید. تسلط او بر لیتوگرافی و آشنائیش با عکاسی و نقاشی موجبات معاشرت او با دیگر هنرمندان و اشتغال در یک مؤسسه تبلیغاتی را فراهم آورد.
استایکن به دلیل مهارت ها و قابلیت های چندگانه ای که داشت مدیران مؤسسه را برای استفاده از عکس در تبلیغات مکـتوب و پوسترهای تبلیغاتی متقاعد کرد و از این راه توانست هم بر مهارت های عکاسی خود بیفزاید و هم درآمد کسب کند. این اتفاق نقطه عطف و توجه خاص استایکن به عکاسی و استفاده از آن به عنوان یک رسانه و مجرای ارتباطی بود و این نگرش تا آخر عمر همچنان به قوت باقی ماند.
ادوارد استایکن جوان در سال ۱۹۰۰آلفرد استیگلیتزعکاس نوگرا، که درآن زمان سردبیر مجله کمرانوتز بود را ملاقات میکند مجله کمرانوتز در جهت اعتلای عکاسی و اشاعه نظریات جدید عکاسی با رویکرد پیکـتوریالیستی و تحت پشتیبانی گروه کمراکلاب لندن منتشر می شد.
این ملاقات باعث شد تا استیگلیتز از توانایــی های هنری و همچنین علایق استایکن مطلع گردد و ضمن دیدن عکسهای او سه قطعه از آنها را به بهای هرعکس پنج دلار بخرد. این آشنایــی به ظاهر ساده، موجب پایه گذاری دوستی و همکاری عمیق بین آنها و همچنین باعث تحولات چشمگیر در روند روبه رشد عکاسی از سنت تصویرگرا به مدرن و تعامل عکاسی با دیگر هنرهای تجسمی درسالهای بعد گردید.
ادوارد استایکن در سال ۱۹۰۱هنگامی که برای ادامه تحصیلات هنری در پاریس اقامت داشت با دیگر هنرمندان تجسمی اروپایــی نیز معاشرت می کرد. او از مجسمه های آگوست رودن مجسمه ساز شهیر آن دوران عکس هایــی متفاوت و ماندگار گرفت.
عکس های استایکن از مجسمه های مختلف رودن گواهسیت بر نگاه دقیق و حساس او که به مدد وجه رسانهای عکاسی می کوشد تا از جسمانیت یک مجسمه سه بعدی بر پهنه کاغذ دوبعدی به نگاهی جدید و نو برسد و تفسیر عکاسانه ای را از یک اثر هنری دیگر ارائه دهد و به مفهومی نو دست پیدا کند.
استایکن در سال ۱۹۰۲دوباره به نیویورک و نزد استیگلیتز مراجعه کرد و با تنی چند از عکاسان دیگر انجمن عکاسان جدایــی طلب را تاسیس نمود. این انجمن با هدف ابلاغ جدایــی عکاسی از شیوه پیکـتوریالیسم تشکیل گردید و تا سالها در آمریکا به عنوان نوعی نگرش هنری به عکس مورد توجه عکاسان و دیگر هنرمندان گردید. اعضاء این انجمن با کنار گذاشتن اصول نقاشی گونه مسلط بر عکاسی و نشان دادن جزئیات و بازنمایــی صریح سوژه ها سر آغاز حرکت به سوی مدرنیسم عکاسانه را پدید آوردند.
در همین سال مجلۀ کمراورک نیز توسط استیگلیتز پایه گذاری شد و به درخواست وی استایکن طرح روی جلد و نشان آن را طراحی کرد. اولین شمارۀ مجلۀ کمراورک در ژانویه ۱۹۰۳چاپ و منتشر گردید.
مجلۀ «ووگ» نخستین مجلۀ تصویری بود که درآن فقط به شیوۀ زندگی و مد پرداخته می شد. این مجله که یکی از مشهورترین و تأثیرگذارترین مجلات مد در دنیاست، از سال ۱۸۹۲به صورت هفته نامه منتشر می گردید و اکنون نیز در چند کشور جهان به طور هم زمان چاپ و منتشر می شود.
استایکن برای مجله ووگ از لباسهای بلندی که توسط «پل پواره» طراح معروف آن دوران طراحی شده بود عکس هایــی گرفت که به نوعی این عکسها از اولین عکسهای مدرن در دنیای مد محسوب می شدند در سال ۱۹۱۴با شروع جنگ جهانی اول استایکن به آمریکا برگشت و در یگان هوایــی ارتش به عنوان سرپرست گروه عکاسان هوایــی خدمت کرد. پس از خاتمه جنگ جهانی استایکن مجددا به عکاسی مد و تبلیغات روی آورد و از سال ۱۹۲۳تا ۱۹۳۸به عنوان عکاس پرتره و مد از چهره های مشهور آن دوران عکس هایــی خاص برای مؤسسه کنده نست تهیه کرد.
مجلات مد و زیبایــی ووگ و «ونیتی فر» نیز از قریحۀ نوگرای او برای عکاسی از مدلهایشان استفاده وافر می بردند. در این زمان استایکن یکی از مشهورترین و گرانترین عکاسان مد شناخته می شد.
در سال ۱۹۲۹ استایکن به همراه ادوارد وستون که هر دو عکاسان صاحب تفکر و زبردستی بودند در نمایشگاه فیلم و عکس اشتوتگارت بعنوان نمایندگان ایالات متحده در کمیته بین الملل این نمایشگاه فعالیت می کردند. نمایشگاه فیلم و عکس اشتوتگارت با هدف شناساندن چشم اندازهای بین المللی عکاسی و فیلم مدرنیستی اروپا و امریکا برگزار شد.
با وقوع جنگ جهانی دوم استایکن شصت ساله در نیروی دریایــی ارتش آمریکا واحد عکاسی را سرپرستی میکرد. استایکن بعد از اتمام جنگ و در سال ۱۹۴۷به سمت مدیر مجموعه عکاسی موزه هنر مدرن نیویورک منسوب گشت. در سال ۱۹۵۵استایکن نمایشگاه تاریخی «خانواده بشر»را که مشهورترین نمایشگاه عکس در تاریخ عکاسی است را مدیریت و برگزار کرد.
از کـتاب چاپ شده مربوط به نمایشگاه ۲/۵ میلیون نسخه فروش رفت و با گرداندن نمایشگاه در ۶۰کشور جهان چیزی قریب به ۹ میلیون نفر ازآن بازدید کردند.کارل سند برگ شوهر خواهر استایکن که ادیب و شاعری زبردست و تاریخ نگاری متبحر نیز بود مقدمه کـتاب خانواده بشر را نوشت.
در سال ۱۹۶۲استایکن از موزۀ هنرهای مدرن نیویورک بازنشسته شد و در سال ۱۹۶۴کـتاب خاطراتش با عنوان «یک زندگی در عکاسی »را چاپ و منتشر کرد استایکن سالهای آخر عمر را در باغی سپری کرد در حالی که تنها دل مشغولی عکاسانه اش تهیۀ اسلایدهای رنگی ۳۵میلیمتری به تعداد زیاد در فصلهای گوناگون سال و شرایط نوری متنوع از درخت جلوی خانه اش گرفته است، بود
ادوارد استایکن عکاس، نقاش، مدیر هنری و موزه داری بی همتا در سال ۱۹۷۳دیده از جهان فرو بست. تجربیات گوناگون استایکن بر روی مواد مختلف عکاسی و قراردادن دوربین در شرایط خاص مانند بارندگی، مه گرفتگی، و استفاده از نوردهی های طولانی و… موجب خلق عکسهایــی با فضاهای خاص می گردید.
طلوع ماه که یکی از گران ترین عکسهای تاریخ عکاسی و نمونۀ کامل یک عکس پیکـتوریال است در سال ۱۹۰۴خلق گردید. استعارۀ عکاسانه نیز با این گونه عکسها نمود پیدا کردند تا خوانش عکس از واقعیت بیرونی آن فراتر رفته و تعارضی بین وجه استنادی واقع گرای سوژۀ عکاسی شده با وجوه استعاره ای آن برای تلقین هیجانات و احساسات عکاس به وجود آید.
معاشرت استایکن با دیگر هنرمندان هم عصرش باعث ایجاد نگاه و نگرش خاص او در مورد دیگر هنرها گردید. عکسهای او از مجسمه هایرودن نمایانگر نگاه حساس و ویژه او به دیگر آثار هنری هستند. او با این عکسها وجه عینی و استنادی عکاسی را زیر سؤال می برد و با مطرح کردن دید خود به عنوان یک عکاس از یک اثر هنری دیگر -مجسمه- اثری متفاوت خلق می کند.
استایکن با تلفیق دو تصویر در عکس رودن و پیکره متفکرضمن آنکه با تصویری متفاوت قوۀ درک بیننده را از معنی سه بعدی یک مجسمه به چالش میکشد، در پهنۀ دو بعدی کاغذ نیز تصویری را خلق می کند تا نهایت احترام به نبوغ رودن را نیز به جای آورده باشد.
در عرصۀ عکاسی تبلیغاتی و مد نیز استایکن تاثیرات فراوانی بر عکاسان بعد از خود بر جای گذاشته است. در فاصلۀ بین دو جنگ جهانی عکاسانی نظیر استایکن با گذر از پرتره های نقاشی گونه نمونه های بارزی از پرتره های مدرنیستی را با وضوح بالا و با رویکردهای زیباشناختی اما با کارکرد تجاری برای تبلیغات در مجلات تهیه کردند از نمونه های بارز این گونه عکسها به عکس گرتا گاربومیتوان اشاره نمود.
بیشتر بخوانید
