کریس مارکر «عکاس و فیلم‌ساز»
کریس مارکر، عکاس، فیلم‌ساز، و نویسنده فرانسو‌ی‌ست که معروف‌ترین فیلمش، «اسکله» تاثیر زیادی بر هنرمندان بعد از خودش گذاشت. پرتره‌های مارکر که بین دهه‌های ۱۹۵۰ تا ۲۰۱۰ میلادی گرفته‌شده‌اند، صحنه‌هایی از زندگی روزمره مردم کره شمالی در سالهای بعد از جنگ، اعتراض‌های خیابانی در فرانسه و آمریکا، و عکسهای مارکر در مترو هستند. کریس مارکر این عکسها را در طول سال‌ها گرفته و در سالهای پایانی عمرش آن‌ها را با فتوشاپ دست‌کاری کرده است.
کریس مارکر اهل فرانسه بود و در سال ۱۹۲۱ میلادی در پاریس متولد شد، البته اطلاعات دقیقی درباره تولد و زندگی مارکر در دست نیست، مارکر در ابتدا رشته فلسفه را برای ادامه تحصیل انتخاب کرد و از شاگردان ژان پل سارتر بود.
وی در زمان جنگ دوم جهانی به نهضت مقاومت فرانسه دربرابر ارتش آلمان نازی پیوست و سپس کار روزنامه نگاری را در پیش گرفت.او در واقع در پاریس بعد از جنگ جهانی دوم به عرصه هنر وارد شد و بخاطر فیلمهایش بین آوانگاردها به شهرت رسید یکی از فیلم هایش به نام اسکله بود که در سال ۱۹۶۲ میلادی ساخته شد این فیلم کلاسیک به نوعی علمی و تخیلی و بشدت تاثیر گذاربود که از یکسری عکس ساخته شد. در این فیلم نشان می دهد که چقدر عکاسی روی فیلمهای مارکر تاثیر داشته و در مقابل فیلمهایش روی عکسهایش تاثیر زیادی داشتند .
در بین عکسها چندین چهره معروف دیده میشود البته اشخاص ناشناس عادی هم به چشم میخورد مثلا سالوادور دالی که عکس عمودی ازش گرفته و یک تاج هم بر روی سرش گذاشته که بسیار تصویر سورئالیستی است در بین عکسها میتوان کارگردانان هم دوره کریس مارکر بودنند را ببنید مثل آندریا تارکوفسکی یا آکیراکوروساوا . البته او دوست نزدیک بسیاری از کارگردانان معروف مانند آلن رنه، آنیس واردا و آنری کولپی بود.
مارکر از تظاهرات و اعتراض ها عکاسی می کرد چون میخواست از دوربین به عنوان یک سلاح استفاده کند دوربین بهترین سلاح بود که میتوانست از آن برای مقابله با نهاد قدرت استفاده کند.
کریس مارکر در سال ۱۹۵۷ چهار سال بعد از جنگ داخلی کشور کره به کره شمالی سفر کرد و از زندگی روزانه مردم مانند رقصند های باله ، جوشکار و یا ملوانان عکاسی کرد عکسهای که در کره شمالی گرفته برای زمانی است که کشور کره شمالی دوباره سرپا میشود و جامعه شکل میگیرد درست پیش از اینکه دولت مخفی کار و مستبدی که امروز از کره شمالی میشناسیم بر سرکار بیاید. او به کشورهای مختلفی سفر کرد و از زندگی روزانه مردم و همچنین رویدادها و اعتراضات سیاسی و اجتماعی آنان عکاسی کرده است؛ از مکزیک و فرانسه تا ایران و اندونزی و غیره.
نکته بسیار جالبی که در مورد خیلی از کارهای کریس مارکر وجود دارد خیلی از این عکسها در ده های بین ۵۰ الی ۸۰ میلادی گرفته شده است ولی بعد ها این عکسها را دستکار کرد که میتوان آثار محو کردن ، تیره و روشن کردن که با فتوشاپ انجام شده است را در عکسها ببنید او این کارها را میکرد تا یک حسی از خاطره را به وجود آورد یک دلیل دیگه هم این بود میخواست عکسهایش را بی زمان کند.
آخرین مجموعه عکس کریس مارکر در سالهای آخر زندگیش کار کرده مجموعه عکسی به نام مسافرها بود در سال ۲۰۱۲ قبل از فوتش این مجموعه را عکاسی کرده است ، ایده مارکر این بود که میتواند کسانی را شبیه مدل های نقاشی قرن ۱۹ و یا رنسانس کار شدند را بین مردم در مترو پیدا کند . در یکی از عکسها دختری را میبینیم که گوشواره های حلقه ای بزرگ به گوشش است و یک گوشه ایستاده به نظر میرسد حواسش به چیزی بیرون از کادر است یک چیزی شبیه روح ، روح رنگی در شیشه پشت سر دختر منعکس شده که به اختمال خیلی زیاد این انعکاس چهره خود کرایس مارکر است.
کرایس مارکر میگفت « عکسها برایش جای خاطره را میگیرنددر واقع عکس ها حافظه اش هستند وقتی به گذشته نگاه میکنیم آن خاطره درست مثل خود تاریخ همیشه پیچیدگی دارد چون یک جور های در حال تغییر است او میگوید من هم در زندگیم سعی کردم معنی به یاد آوردن را درک کنم به یاد آوردن که در واقع متضاد فراموش کردن نیست بلکه به معنی دوباره کاری یا از نوع انجام دادن یک کاری است ما به یاد نمیآوریم ما خاطره را از نوع مینویسیم همانطور که تاریخ را بازنویسی میکینم»
ژاک رانسیر فیلسوف فرانسوی معتقد است مجموعه پرتره‌های سیاه و سفید مارکر از حضور مردم در عرصه عمومی جامعه را نشان‌دهنده درگیری طولانی مدت او با مسئله نسبت فرد و جمع با مقاومت سیاسی می‌داند. او بر این باور است که مارکر مدام در تلاش است تا حضور عکاس پشت دوربین را کمرنگ کند و موضوع در برابر دوربین را برجسته نماید.
کریس مارکر بدون توجه به ایده لحظه قطعی، به دنبال ثبت حضور مردم در عرصه اجتماعی بوده و گویی خود را نه در مقام ناظر و شاهد، که همچون فردی در میانه میدان می‌دیده است. شاید همین امر سبب شده که اغلب عکسهایش تا حدی تار شده باشند؛ حرکت بدن‌ها و کشیدگی تصویر در اغلب عکسهای او دیده میشود،مارکر سینماگری مارکسیست بود و فیلم ها، مقاله ها و عکس های او، بیانگر اندیشه های رادیکال و انقلابی اوست.
کریس مارکر، اواخر عمرش را در پاریس، دور از جنجال های رسانه ای زندگی کرد، او در تمام عمرش از مصاحبه با رسانه ها پرهیز کرد و اجازه نداد از او عکاسی کنند،او یک روز پس از برگزاری مراسم تولد ۹۱ سالگی خود، در روز سه شنبه ۳۰ ژوئیه ۲۰۱۲ درگذشت.
